بیماری های قارچ دکمه ای : اندر حکایت کنه ها (mites)
کنهها، مانند سایر آفات، در جایی که تمام اصول تکنیکی در تهیه کمپوست و کشت قارچ رعایت شود و اصول بهداشتی به دقت دنبال گردد، به ندرت در سالن کشت دیده میشوند. از میان تمام انواع کنه که در طی مدت کشت قارچ، ممکن است با آن رو به رو شویم، تنها تعداد بسیار کمی از آنها به عنوان آفت برای قارچ محسوب می شوند. برخی کنهها از قارچها و باکتریهایی که به مقادیر فراوان در مواد آلی در حال پوسیدن زندگی میکنند، تغذیه مینمایند. انواع دیگر این کنه ها، شکارچی هایی هستند که عمدتا از نماتدها وسایر کنهها تغذیه میکنند.
در مرحله ابتدایی تهیه کمپوست جمعیت زیادی از انواع کنهها ممکن است در مواد اولیه یافت شوند زیرا در این مرحله در کمپوست مواد غذایی برای تمام گونهها تقریباً موجود میباشد. اما درطی فاز اول کمپوست سازی و مرحله پاستوریزاسیون آن، همه کنهها میمیرند. به همین دلیل ظهور کنهها دریک مزرعه یا نشانه ضعف در تهیه کمپوست و یا پاستوریزاسیون نامناسب آن (نقص در زمان و یا شرایط دمایی پاستوریزاسیون) میباشد. علاوه بر آن در صورتیکه کاه، کود یا کمپوست مصرف شده و بقایای قارچها در نزدیکی مزرعه نگهداری شوند، کنهها به آسانی میتوانند به داخل اتاقهای پرورش راه یابند. در شرایط نامطلوب برخی کنهها قادرند شکل خاصی به خود بگیرند که هیپوپوز نامیده میشود. کنهها می توانند برای مدت طولانی در این حالت باقی بمانند. در حالت هیپوپوز بدن کنه چروکیده میشود و با یک پوسته ضخیم که آن را از محیط بیرون محافظ میکند پوشیده میشود. به کمک اندامهای مکنده هیپوپوز قادر است به اشیاء در حال حرکت مثل مگسها یا جوندگان بچسبد و از این طریق جا به جا شود. وقتی که شرایط برای فعالیتهای حیاتی مساعد گردد، کنهها باز می گردند یعنی هیپوپوزها پوست میاندازند و حالت عادی خود را پیدا میکند. کنهها نه تنها از طریق مگسها بلکه از طریق چسبیدن به لباس کارکنان، کفشها و یا سایر وسایل آنها قادرند به داخل سالنهای کشت راه یابند.
کنههای گونه Tarsonemus myceliophagus که آفت قارچهای خوراکی محسوب میشوند آن قدر کوچک هستند که با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیستند. این کنههای براق به رنگ قهوهای روشن، از هیف قارچهای خوراکی و بسیاری دیگر از قارچهای رقیب از قبیل قارچ سبز زیتونی، تریکودرما و پنیسیلیوم تغذیه میکنند. زمانی کنهها به مقدار فراوان در ماده اولیه وجود داشته باشند، انتهای پایه قارچ خوراکی را میجوند که در نتیجه پایه قارچ مدور شده و قارچ رنگ قهوهای مایل به قرمز پیدا میکند.
با این که بر خلاف اکثر کنهها و حشرات، کنههای گونه Tarsonemus myceliophagus تقریبا به کندی تکثیر میشوند (یک کنه ماده معمولا ًدر طی سه هفته هر ۲۴ ساعت یک تخم میگذارد). مقدار خسارتی که آنها به محصول درحال رشد وارد می کنند بستگی به زمان و میزان آلودگی دارد. اگر جمعیت زیادی از کنه ها در مرحله بذر زنی وارد کمپوست شوند، عواقب فعالیت آنها به مراتب جدیتر خواهد بود.
کنه های قرمز فلفلی (گونههای Pygnophorys) از قارچهای رقیب (عموماً تریکودرما) تغذیه میکنند به همین دلیل حضور آنها نشان دهنده کمپوست ضعیف و بیکیفیت میباشد. این نوع کنهها خیلی سریع تکثیر میشوند. یک کنه ماده قادر است در طی ۵ روز تا ۱۶۰ عدد تخم بگذارد. با وجود اینکه کنههای قرمز فلفلی آفت قارچ خوراکی نیستند، اما انتشار کپک های سبز را نه تنها در اتاقهای آلوده بلکه در تمام مزرعه تسریع میکنند. علاوه بر آن در تعداد زیاد، ظاهر بازار پسندی قارچها را خراب میکنند و احساس ناخوشایندی ایجاد میکنند و گاهی اوقات حتی سبب ایجاد آلرژی برای قارچ چینان میگردند.
برای کاهش شانس انتشار تریکودرما توسط کنههای قرمز فلفلی، بسیاری از پرورش دهندگان قارچ محلهای آلوده را با شعله گاز و نمک یا دستمال کاغذی آغشته به ماده ضدعفونی کننده تیمار میکنند اما تمام این اقدامات تنها جلوی افزایش سریع جمعیت کنه را میگیرد. مشکل تنها با استفاده از کمپوست با کیفیت بالا قابل حل میباشد.
کنههای ساپروفیت شفاف و بیرنگ جنس Tyrophagus Spp ، Caloglyphus spp ، Histiostoma گاهی اوقات روی قارچ خوراکی قابل رویت هستند. بر خلاف گونههای کنهای که قبلاً ذکر شدند این کنهها کمی بزرگتر هستند و حرکت کندتری دارند و از آنجایی که کنهها از بقایای گیاهی در حال پوسیدن تغذیه میکنند تنها در کمپوستی که به خوبی تهیه نشده است و برای رشد میسلیوم قارچ مناسب نیست، یافت میشوند.
کنههای شکارچی Parasitus fimetorum ،Digamasellus fallar ، Arctoseius Cetratu ممکن است در اتاقهای پرورش یافت شوند. این کنهها اندازه بزرگتری دارند و سریعتر از سایر کنهها حرکت میکنند. این کنههای شکارچی از نماتدها، کنههای کوچکتر و تخم و لارو سایر آفات قارچ خوراکی تغذیه میکنند. بنابراین در مراحل مختلف کشت قارچ، حشرات مفیدی محسوب میشوند اما از طرف دیگر وجود کنههای شکارچی نشان دهنده حضورمنبع غذایی آنها میباشند که در واقع نشانه حضورکنههای بیشتر و آفات دیگر میباشد. این امر به نوبه خود به معنی این است که نقصی در مرحله تهیه کمپوست و یا پاستوریزاسیون آن و یا مشکلاتی در وضعیت بهداشتی در مزرعه وجود دارد. بر خلاف این واقعیت که کنههای شکارچی برای قارچها مفید هستند، برای کارکنان ایجاد ناراحتی می کنند. زیرا به آسانی به لباس و دستهای آنها میچسبند و احساس ناخوشایندی ایجاد میکنند. هر گاه کنههای شکارچی ظهور پیدا میکنند توصیه میشود که تمام بسته کمپوست برای ردیابی منبع تغذیه کنهها بازرسی شود و اقداماتی برای کنترل آفات واقعی قارچ در نظر گرفته شود.
اقدامات عمومی برای جلوگیری از ظهور همه انواع کنهها در طی پروسه کشت قارچ
۱- کمپوست سازی با کیفیت بالا و پاستوریزاسیون مناسب کمپوست به منظور دستیابی به یک محیط انتخابی برای رشد میسلیوم قارچ
۲- رعایت شدید اصول بهداشتی در مزرعه
۳- کنترل مگسها و سایر انتقال دهندگان کنه
۴- تمیز کردن کامل تمام ماشین آلات، ادوات و اتاقهایی که در طی مرحله بذر زنی و ریسه دوانی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
۵- بخاردهی اتاقها(کوک اوت) در انتهای هر دوره کشت با حرارت مورد نیاز (میبایست اطمینان پیدا کرد که دما در تمام اتاق رشد و در تمام سطوح و قفسهها به سطح مورد نیاز رسیده است تا هر گونه احتمال زنده ماندن کنهها از بین برود).
۶- استفاده ازمواد ضدعفونی کننده برای تمیز کردن تمام سطوح و ملزومات مورد استفاده در طی کار.
۷- حذف سریع کمپوست مصرف شده از مزرعه.
بیماری های قارچ دکمه ای : اندر حکایت کنه ها (mites)
کنهها، مانند سایر آفات، در جایی که تمام اصول تکنیکی در تهیه کمپوست و کشت قارچ رعایت شود و اصول بهداشتی به دقت دنبال گردد، به ندرت در سالن کشت دیده میشوند. از میان تمام انواع کنه که در طی مدت کشت قارچ، ممکن است با آن رو به رو شویم، تنها تعداد بسیار کمی از آنها به عنوان آفت برای قارچ محسوب می شوند. برخی کنهها از قارچها و باکتریهایی که به مقادیر فراوان در مواد آلی در حال پوسیدن زندگی میکنند، تغذیه مینمایند. انواع دیگر این کنه ها، شکارچی هایی هستند که عمدتا از نماتدها وسایر کنهها تغذیه میکنند.
در مرحله ابتدایی تهیه کمپوست جمعیت زیادی از انواع کنهها ممکن است در مواد اولیه یافت شوند زیرا در این مرحله در کمپوست مواد غذایی برای تمام گونهها تقریباً موجود میباشد. اما درطی فاز اول کمپوست سازی و مرحله پاستوریزاسیون آن، همه کنهها میمیرند. به همین دلیل ظهور کنهها دریک مزرعه یا نشانه ضعف در تهیه کمپوست و یا پاستوریزاسیون نامناسب آن (نقص در زمان و یا شرایط دمایی پاستوریزاسیون) میباشد. علاوه بر آن در صورتیکه کاه، کود یا کمپوست مصرف شده و بقایای قارچها در نزدیکی مزرعه نگهداری شوند، کنهها به آسانی میتوانند به داخل اتاقهای پرورش راه یابند. در شرایط نامطلوب برخی کنهها قادرند شکل خاصی به خود بگیرند که هیپوپوز نامیده میشود. کنهها می توانند برای مدت طولانی در این حالت باقی بمانند. در حالت هیپوپوز بدن کنه چروکیده میشود و با یک پوسته ضخیم که آن را از محیط بیرون محافظ میکند پوشیده میشود. به کمک اندامهای مکنده هیپوپوز قادر است به اشیاء در حال حرکت مثل مگسها یا جوندگان بچسبد و از این طریق جا به جا شود. وقتی که شرایط برای فعالیتهای حیاتی مساعد گردد، کنهها باز می گردند یعنی هیپوپوزها پوست میاندازند و حالت عادی خود را پیدا میکند. کنهها نه تنها از طریق مگسها بلکه از طریق چسبیدن به لباس کارکنان، کفشها و یا سایر وسایل آنها قادرند به داخل سالنهای کشت راه یابند.
کنههای گونه Tarsonemus myceliophagus که آفت قارچهای خوراکی محسوب میشوند آن قدر کوچک هستند که با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیستند. این کنههای براق به رنگ قهوهای روشن، از هیف قارچهای خوراکی و بسیاری دیگر از قارچهای رقیب از قبیل قارچ سبز زیتونی، تریکودرما و پنیسیلیوم تغذیه میکنند. زمانی کنهها به مقدار فراوان در ماده اولیه وجود داشته باشند، انتهای پایه قارچ خوراکی را میجوند که در نتیجه پایه قارچ مدور شده و قارچ رنگ قهوهای مایل به قرمز پیدا میکند.
با این که بر خلاف اکثر کنهها و حشرات، کنههای گونه Tarsonemus myceliophagus تقریبا به کندی تکثیر میشوند (یک کنه ماده معمولا ًدر طی سه هفته هر ۲۴ ساعت یک تخم میگذارد). مقدار خسارتی که آنها به محصول درحال رشد وارد می کنند بستگی به زمان و میزان آلودگی دارد. اگر جمعیت زیادی از کنه ها در مرحله بذر زنی وارد کمپوست شوند، عواقب فعالیت آنها به مراتب جدیتر خواهد بود.
کنه های قرمز فلفلی (گونههای Pygnophorys) از قارچهای رقیب (عموماً تریکودرما) تغذیه میکنند به همین دلیل حضور آنها نشان دهنده کمپوست ضعیف و بیکیفیت میباشد. این نوع کنهها خیلی سریع تکثیر میشوند. یک کنه ماده قادر است در طی ۵ روز تا ۱۶۰ عدد تخم بگذارد. با وجود اینکه کنههای قرمز فلفلی آفت قارچ خوراکی نیستند، اما انتشار کپک های سبز را نه تنها در اتاقهای آلوده بلکه در تمام مزرعه تسریع میکنند. علاوه بر آن در تعداد زیاد، ظاهر بازار پسندی قارچها را خراب میکنند و احساس ناخوشایندی ایجاد میکنند و گاهی اوقات حتی سبب ایجاد آلرژی برای قارچ چینان میگردند.
برای کاهش شانس انتشار تریکودرما توسط کنههای قرمز فلفلی، بسیاری از پرورش دهندگان قارچ محلهای آلوده را با شعله گاز و نمک یا دستمال کاغذی آغشته به ماده ضدعفونی کننده تیمار میکنند اما تمام این اقدامات تنها جلوی افزایش سریع جمعیت کنه را میگیرد. مشکل تنها با استفاده از کمپوست با کیفیت بالا قابل حل میباشد.
کنههای ساپروفیت شفاف و بیرنگ جنس Tyrophagus Spp ، Caloglyphus spp ، Histiostoma گاهی اوقات روی قارچ خوراکی قابل رویت هستند. بر خلاف گونههای کنهای که قبلاً ذکر شدند این کنهها کمی بزرگتر هستند و حرکت کندتری دارند و از آنجایی که کنهها از بقایای گیاهی در حال پوسیدن تغذیه میکنند تنها در کمپوستی که به خوبی تهیه نشده است و برای رشد میسلیوم قارچ مناسب نیست، یافت میشوند.
کنههای شکارچی Parasitus fimetorum ،Digamasellus fallar ، Arctoseius Cetratu ممکن است در اتاقهای پرورش یافت شوند. این کنهها اندازه بزرگتری دارند و سریعتر از سایر کنهها حرکت میکنند. این کنههای شکارچی از نماتدها، کنههای کوچکتر و تخم و لارو سایر آفات قارچ خوراکی تغذیه میکنند. بنابراین در مراحل مختلف کشت قارچ، حشرات مفیدی محسوب میشوند اما از طرف دیگر وجود کنههای شکارچی نشان دهنده حضورمنبع غذایی آنها میباشند که در واقع نشانه حضورکنههای بیشتر و آفات دیگر میباشد. این امر به نوبه خود به معنی این است که نقصی در مرحله تهیه کمپوست و یا پاستوریزاسیون آن و یا مشکلاتی در وضعیت بهداشتی در مزرعه وجود دارد. بر خلاف این واقعیت که کنههای شکارچی برای قارچها مفید هستند، برای کارکنان ایجاد ناراحتی می کنند. زیرا به آسانی به لباس و دستهای آنها میچسبند و احساس ناخوشایندی ایجاد میکنند. هر گاه کنههای شکارچی ظهور پیدا میکنند توصیه میشود که تمام بسته کمپوست برای ردیابی منبع تغذیه کنهها بازرسی شود و اقداماتی برای کنترل آفات واقعی قارچ در نظر گرفته شود.
اقدامات عمومی برای جلوگیری از ظهور همه انواع کنهها در طی پروسه کشت قارچ
۱- کمپوست سازی با کیفیت بالا و پاستوریزاسیون مناسب کمپوست به منظور دستیابی به یک محیط انتخابی برای رشد میسلیوم قارچ
۲- رعایت شدید اصول بهداشتی در مزرعه
۳- کنترل مگسها و سایر انتقال دهندگان کنه
۴- تمیز کردن کامل تمام ماشین آلات، ادوات و اتاقهایی که در طی مرحله بذر زنی و ریسه دوانی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
۵- بخاردهی اتاقها(کوک اوت) در انتهای هر دوره کشت با حرارت مورد نیاز (میبایست اطمینان پیدا کرد که دما در تمام اتاق رشد و در تمام سطوح و قفسهها به سطح مورد نیاز رسیده است تا هر گونه احتمال زنده ماندن کنهها از بین برود).
۶- استفاده ازمواد ضدعفونی کننده برای تمیز کردن تمام سطوح و ملزومات مورد استفاده در طی کار.
۷- حذف سریع کمپوست مصرف شده از مزرعه.